De storm rond de moord op Olof Palme is gaan liggen. Op 28 februari 2016 was het dertig jaar geleden dat de Zweedse premier werd doodgeschoten. Kranten en televisie in Zweden raakten er niet over uitgepraat. Ook in andere landen stonden de media stil bij de moord. Auteur dezes was te gast bij NOS Met Het Oog Op Morgen naar aanleiding van zijn boek over de moord en uiteraard ook deze website. Wat leren we van deze dertigste verjaardag, behalve dan het feit dat de dood van Olof Palme nog altijd… eh, leeft?
De onderzoeksleiding hield op 25 februari een persconferentie. Er is nog altijd een team van vijf rechercheurs en een administratieve kracht bezig met de moord. Zij vormen de zogeheten Palmegroep. Nieuwe feiten waren er voor ingewijden niet te rapen, wel wat cijfertjes. Zo zijn er 10.225 personen ooit verhoord door de Palmegroep en hebben tot dusver 133 mensen de moord bekend. Ja, het was in 1986 druk op die straathoek in Stockholm.
Walketalkies en denkfouten
Onderzoeksleider Dag Andersson
Hoofdspeurder Dag Andersson vertelde dat niet alle observaties van mannen met walkietalkies op 28 februari 1986 zijn verklaard. Zulke figuren werden op de noodlottige avond op diverse plaatsen in Stockholm gezien, sommige in de buurt van de moordplaats. In totaal zijn er zo’n tachtig observaties gemeld. “Een te groot aantal om niet serieus te nemen”, zei Dag Andersson.
Aanhangers van de theorie dat de walkietalkiemannen iets met de moord van doen hebben, voelen zich nu gesterkt in hun overtuiging. Al maken ze daarmee wel een denkfout. Als er mensen met walkietalkies op 28 februari 1986 in Stockholm rondliepen, wil dit immers niet zeggen dat ze iets met de moord te maken hadden.
Een gelijkaardige misser maken de mensen die zich verheugden over het interview dat getuige Inge Morelius aan Aftonbladet gaf. Morelius, die destijds in een geparkeerde auto zat vlakbij de moordplaats, is de enige getuige die zag hoe de dader op Palme wachtte, hoe deze de moord pleegde en wegliep. “Het was een slachter die precies wist wat hij deed”, zegt Morelius. Zie je wel, een beroepsmoordenaar, luidde daarop de conclusie van complotdenkers. Maar als iemand weloverwogen en schijnbaar koelbloedig Palme doodschoot, dan wil dit niet zeggen dat hij een ingehuurde killer was die een zorgvuldig geplande opdracht uitvoerde. Ook een gestoorde eenzaat kan methodisch te werk gaan.
Christer Andersson
De media hadden minder aandacht voor een ander feit: tijdens de persconferentie sprak de onderzoeksleiding voor het eerst in het openbaar, en tamelijk uitvoerig, over Christer Andersson. Deze man, die al twintig jaar hoog op het verdachtenlijstje staat, was zo’n eenzaat. Hij won in 1980 een miljoen Zweedse kronen met een loterij en investeerde dat geld in aandelen. Daarvan was niet veel over toen op 27 februari 1986, een dag voor de moord, de Stockholmse beurs instortte nadat de regering-Palme een btw-verhoging op de aandelenhandel aankondigde. De Palmegroep is nog altijd op zoek naar de revolver die de fanatieke wedstrijdschutter Christer Andersson bezat. De man zelf is intussen dood.
Een dag voor de persconferentie had rechercheur Lennart Gustafsson zich ook al over hem in de krant uitgelaten. Daarmee is hij de enige concrete verdachte wiens naam in het openbaar door de onderzoeksleiding is genoemd, behalve dan de eerder veroordeelde en vrijgesproken Christer Pettersson. In mijn boek 10 Redenen Waarom Zweden De Moord Op Olof Palme Niet Oplost besteed ik zo’n dertig pagina’s aan Christer Andersson, en daar zijn goede redenen voor.
TV of getuige: wie heeft het mis?
Wat is verder nog te onthouden? Een vaak vergeten getuige, Anki Robrandt, liet zich interviewen door de tv. Zij werd op de moordavond omvergelopen door een man die bijzonder veel haast had en haar een kwade blik toewierp. Dat gebeurde echter in een andere straat dan de televisiereportage beweerde. Haar fout of sloeg de reporter de plank mis?
In een ander opzicht liet het geheugen haar zéker in de steek. Zo zei ze dat de politie haar bij een confrontatie Christer Pettersson had laten zien en dat hij niet de man was die haar omverliep. Maar Robrandt werd bij de politie helemaal niet met Pettersson geconfronteerd, maar met Victor Gunnarsson, een andere verdachte. De tv-reporter wist dit schijnbaar niet, want ook dit werd niet gecorrigeerd. Het is symptomatisch voor de onzorgvuldigheid waarmee de voorbije weken is bericht. In mijn boek ga ik uitgebreid in op de oorspronkelijke getuigenis van Robrandt.
De Palmegroep heeft zondag enkele honderden tips binnengekregen via een hiervoor bestemde telefoonlijn. Sommige van die tips zijn “bruikbaarder dan andere” genoemd. Wat niet wil zeggen dat we een stap dichterbij de oplossing zijn.