De moord op Olof Palme wordt opgelost. Dat is de overtuiging van Krister Petersson, de officier van justitie die het onderzoek sinds een jaar leidt. Petersson zei dit ter gelegenheid van de 32e verjaardag van de moord op de Zweedse premier. Ondertussen wordt nog eens duidelijk hoe zeer het onderzoek is gemanipuleerd.
De Palmegroep, zoals het rechercheteam heet, is de voorbije twee jaar ververst na het vertrek van enkele oudgedienden. Er wordt nu volgens Krister Petersson “met nieuwe ogen” gekeken naar wat er op 28 februari 1986 in Stockholm gebeurde. En dat is voor hem aanleiding tot optimisme. De onderzoeksleider wil niet zeggen hoeveel of welke sporen hij volgt, wel dat ze “interessant” zijn. Maar er is geen “nieuwe dader” in beeld, liet hij weten op de Zweedse televisie. Hij voegde eraan toe dat er de jongste tijd meerdere verhoren zijn gehouden. “We werken vanuit concrete feiten en vertrekken niet vanuit een bepaalde theorie”, zei hij.
Of er nog iemand veroordeeld gaat worden, weet hij niet. Petersson zegt dat de dader mogelijk dood is. “Maar we komen zover dat we een verklaring kunnen geven voor wat er gebeurde. Daarvan ben ik overtuigd.”
Christer 2
Christer Pettersson
Krister Petersson zegt in elk geval te geloven dat één man níét de dader was: bijna-naamgenoot Christer Pettersson. Deze aan drank en drugs verslaafde draaideurcrimineel werd in 1989 tot levenslang veroordeeld voor de moord op Palme, maar in hoger beroep vrijgesproken wegens gebrek aan bewijs. Toch zijn veel mensen in Zweden in zijn schuld blijven geloven.
Een geruchtmakende serie reportages op de Zweedse tv maakt nu brandhout van de aantijgingen jegens Pettersson. Rechercheur Thure Nässén, die erop gebrand was de moordzaak op te lossen, geeft in een heimelijk opgenomen telefoongesprek toe dat hij destijds enkele criminelen met een beloning lokte als ze wilden getuigen tegen Pettersson. Voor de gouden tip was (en is) een beloning uitgeschreven van 50 miljoen kronen, zo’n vijf miljoen euro.
Op die manier verleidde hij een drugsverslaafde om het alibi van Pettersson voor de avond van de moord onderuit te halen. Nässén wist zich hierbij nadien gedekt door toenmalig officier van justitie Anders Helin. De omstreden flik was dikke maatjes met Petterssons dealer Sigge Cedergren. Die werd 43 keer verhoord en kwam met steeds meer bezwarende elementen tegen Pettersson.
Junk herinnert zich opeens alles
Er was nog een andere junk, Roger Östlund. Die kon zich eerst niet herinneren wat hij op de avond van de moord deed, behalve dan dat hij dronken en stoned was. Maar drie jaar later, na gesprekken met Nässén, kon hij opeens in detail vertellen waar hij op 28 februari 1986 rondhing. Hij wist toen zelfs hoe laat en waar hij Pettersson, een oude vijand van hem, had gezien: precies op de plek waar Olof Palme zich vijf minuten voor zijn dood ophield.
De tv-ploeg toont verder aan dat twee getuigen die in de rechtbank beweerden Pettersson te identificeren als de man die ze op de moordavond hadden gezien, bij eerdere gelegenheden andere mensen hadden aangewezen. Saillant detail: een van die twee was Olofs zoon Mårten.
Politieman manipuleerde onderzoek
Een getuige maakte deze tekening van de mogelijke dader.
Dat Nässén het onderzoek manipuleerde, is al jaren een publiek geheim. Veel ervan is terug te vinden in 10 Redenen waarom Zweden de moord op Olof Palme niet oplost. De Zweedse reportagemakers zijn erachter gekomen dat de Palmegroep in 2014 een geheim intern onderzoek startte naar hun vroegere collega. Ook hebben ze zowel oud-collega’s van Nässén als criminelen van weleer bereid gevonden om voor de camera te getuigen over ‘s mans dubieuze praktijken. Dat durfde tot dusver niemand.
Nässén zelf, nu gepensioneerd en hoogbejaard, wuift alles weg. Volgens hem heeft hij niks verkeerd gedaan en is het allemaal rancuneuze praat. Zijn vroegere chef bij de Palmegroep, Hans Ölvebro, maakt het bont door alleen voor de tv-camera over de zaak te willen praten in ruil voor een miljoen kronen. Iets wat de Zweedse televisie niet wil betalen. Andere hoofdrolspelers van vroeger zoals Christer Pettersson, Cedergren en Östlund zijn intussen dood.
Het is gissen naar Nässéns motivatie. Hij had binnen het politiekorps echter al een twijfelachtige reputatie voor hij op de zaak-Palme werd gezet. Hij had wel erg goede banden met zware criminelen, werd zelf ooit schuldig bevonden aan diefstal en zou daarnaast geld en drugs van verdachten achterover hebben gedrukt. Getuigen herkenden hun woorden soms niet terug in de pv’s die Nässén van verhoren schreef, en hij nam lang niet elk verhoor op, ook niet toen bandrecorders gebruikelijk werden bij de politie.
Christer 3
Rest de vraag wie Olof Palme dan wel vermoordde. Zweedse journalisten speculeren zoals gewoonlijk over een complot. Palme zou te vriendelijk staan tegenover de Sovjet-Unie en dus wilden politieke opponenten hem weg. Maar bewijzen daarvoor zijn er niet. Misdaadanalysten menen dat de moord ook nogal amateuristisch werd uitgevoerd. Dat spreekt een samenzwering tegen.
Met onderzoeksleider Krister Peterssons stelling in gedachte dat de dader mogelijk dood is, blijft de zoveelste Christer in deze sage een reële optie: Christer Andersson, de beursspeculant die over een wapen, de gelegenheid en een motief beschikte. Het enige wat de politie nodig heeft om hem aan de moord te kunnen koppelen (of hem ervan te ontlasten) is de revolver die hij bezat. Dat wapen zou weleens 50 miljoen kronen waard kunnen zijn.