Zweden wacht op de oplossing van de moordzaak-Palme. Al 34 jaar. Voor 1 juli 2020 moet het zover zijn. Dan komt de openbare aanklager, Krister Petersson, met de oplossing, heeft hij beloofd. Waarschijnlijk kon hij daarmee al eerder komen. Maar er was een hindernis: de kroongetuige. Die moest eerst sterven.
Lisbeth en Olof Palme komen terug van de winkel. Foto: Bo Schreiber/Scanpix
Lisbeth Palme, de vrouw van premier Olof Palme, was erbij toen haar man op 28 februari 1986 werd doodgeschoten. Zelf liep ze een schampschot op. Bijna drie jaar na de moord herkende ze de dader in de licht ontvlambare vechtersbaas Christer Pettersson (niet te verwarren met aanklager Petersson). Die werd in 1989 veroordeeld, maar in hoger beroep vrijgesproken. Want concreet bewijs, buiten de identificatie, ontbrak. Achteraf bleek het hele onderzoek tegen Pettersson een knoeiboel te zijn geweest.
Lisbeth Palme veranderde echter nooit van mening. En dát was een serieus probleem voor justitie. De speurders moesten een andere verdachte vinden. Maar hoe konden ze iemand veroordeeld krijgen als Lisbeth Palme bleef volhouden dat Christer Pettersson op haar man had geschoten? Zij was de kroongetuige. En zij had de dader in de ogen gekeken, zei ze. Niemand anders.
Getuige dood: moordzaak opgelost
Meestal heeft justitie een kroongetuige nodig om een misdrijf op te lossen. Maar bij de moord op Olof Palme moest ze eerst wachten op de dood van de kroongetuige. Lisbeth Palme overleed, 87 jaar oud, op 18 oktober 2018. Dat heeft alles veranderd, suggereerde criminoloog Leif GW Persson afgelopen zondag op de Zweedse tv-zender TV4.
“Het was een probleem geweest als de kroongetuige nog had geleefd en men haar een andere dader dan Christer Pettersson had gepresenteerd”, zei Persson. “Had zij dan gezegd: nee, dat was niet hij, het was Christer Pettersson die Olof neerschoot, dan was dat problematisch geweest. Nu is dat uit de weg, want Lisbeth is dood.”
Heeft de politie “het” bewijs al twee jaar?
Het verklaart de timing van de uitspraken van openbaar aanklager Krister Petersson. Die kreeg in 2016 de leiding over het dossier. In dat onderzoek leek lang niets te bewegen. Maar in februari 2018 toonde Petersson zich bijzonder optimistisch. Volgens hem was er “met nieuwe ogen” naar de gebeurtenissen van 28 februari 1986 gekeken. Hij sprak van “interessante sporen” en over een dader die “mogelijk dood” was. “We komen zover dat we een verklaring kunnen geven voor wat er gebeurde. Daarvan ben ik overtuigd.”
Daarna bleef het weer stil. Tot februari van dit jaar. Petersson kwam toen met vrijwel hetzelfde verhaal. Maar dit keer gaf hij zich een deadline: voor 1 juli 2020 zou hij de oplossing presenteren. Lisbeth Palme, wier houding het onderzoek jaren gijzelde, kan hem nu niet meer tegenspreken. Petersson heeft minstens twee jaar op een ei gezeten, dat hij maar niet kon uitbroeden. En dat betekent dat het doorslaggevende bewijs tegen de dader waarschijnlijk al enkele jaren in handen van justitie is.