De Moord op Olof Palme

De Moord op Olof Palme

133 bekentenissen en nog geen oplossing

2 maart 2016 Onderzoek , ,

De storm rond de moord op Olof Palme is gaan liggen. Op 28 februari 2016 was het dertig jaar geleden dat de Zweedse premier werd doodgeschoten. Kranten en televisie in Zweden raakten er niet over uitgepraat. Ook in andere landen stonden de media stil bij de moord. Auteur dezes was te gast bij NOS Met Het Oog Op Morgen naar aanleiding van zijn boek over de moord en uiteraard ook deze website. Wat leren we van deze dertigste verjaardag, behalve dan het feit dat de dood van Olof Palme nog altijd… eh, leeft?

De onderzoeksleiding hield op 25 februari een persconferentie. Er is nog altijd een team van vijf rechercheurs en een administratieve kracht bezig met de moord. Zij vormen de zogeheten Palmegroep. Nieuwe feiten waren er voor ingewijden niet te rapen, wel wat cijfertjes. Zo zijn er 10.225 personen ooit verhoord door de Palmegroep en hebben tot dusver 133 mensen de moord bekend. Ja, het was in 1986 druk op die straathoek in Stockholm.

Walketalkies en denkfouten

Onderzoeksleider Dag Andersson.

Onderzoeksleider Dag Andersson

Hoofdspeurder Dag Andersson vertelde dat niet alle observaties van mannen met walkietalkies op 28 februari 1986 zijn verklaard. Zulke figuren werden op de noodlottige avond op diverse plaatsen in Stockholm gezien, sommige in de buurt van de moordplaats. In totaal zijn er zo’n tachtig observaties gemeld. “Een te groot aantal om niet serieus te nemen”, zei Dag Andersson.

Aanhangers van de theorie dat de walkietalkiemannen iets met de moord van doen hebben, voelen zich nu gesterkt in hun overtuiging. Al maken ze daarmee wel een denkfout. Als er mensen met walkietalkies op 28 februari 1986 in Stockholm rondliepen, wil dit immers niet zeggen dat ze iets met de moord te maken hadden. (meer…)

Wie is de moordenaar van Olof Palme?

24 februari 2016 Onderzoek, Verdachten ,

Wie is de moordenaar van Olof Palme? Het is dé vraag die Zweden zich al dertig jaar stelt. In de krant Aftonbladet komt rechercheur Lennart Gustafsson met hetzelfde antwoord als ik in mijn boek 10 Redenen Waarom Zweden De Moord op Olof Palme Niet Oplost.

Christer AVergeet de Koerdische PKK, vergeet de draaideurcrimineel Christer Pettersson, vergeet de Zuid-Afrikanen, Gladio en alle complotten. De meest waarschijnlijke dader was Christer Andersson (dus niet Christer Pettersson). Andersson was een eenzaat met een nogal opvliegend karakter die daags voor de moord een bom geld verloor door een regeringsmaatregel. Hij was een bekwaam wedstrijdschutter die op het moment van de moord een revolver bezat van het type dat Palme doodde. Andersson overleed in 2008.

In mijn boek noem ik een hele serie aanwijzingen die erop duiden dat Christer Andersson zeer wel de moordenaar van Olof Palme kan zijn. Het onderzoek naar hem gebeurde buiten het beeld van de media. De Zweedse parlementaire enquêtecommissie die het moordonderzoek belichtte, noemde Andersson in 1999 in haar eindverslag. Daar kwam ik hem voor het eerst tegen, al werd hij in het commissierapport niet bij naam genoemd. Ook de Deense historicus en filosoof Paul Smith ontdekte hem in dat eindverslag. Hij beet zich vast in het spoor, deed eigen onderzoek en schreef er een boek over. Ook startte Smith een interessante website over Andersson en de moord op Palme.

Hoewel Christer Andersson al bijna acht jaar dood is, rust er officieel nog steeds geheimhouding op een deel van het onderzoek naar hem. Dat merkte ik zelf toen ik research deed voor mijn boek. Mensen die Andersson persoonlijk kenden, wilden geen informatie over hem geven, omdat ze dat niet mochten van de politie, ondanks dat de man inmiddels dood is. (meer…)

Mediacircus rond Olof Palme draait door

22 februari 2016 Complottheorieën, Onderzoek , ,

Dertig jaar na de moord op Olof Palme slaan de twee grootste kranten van Zweden mekaar met “nieuwe onthullingen” om de oren. De liberale tabloid Expressen en de sociaaldemocratische concurrent Aftonbladet proberen elkaar al een week of twee de loef af te steken met artikelen en online-tv-uitzendingen over de onopgeloste “moord van de eeuw”. Maar is er ook werkelijk wat nieuws te lezen? Nauwelijks.

De Zweedse premier Olof Palme werd op 28 februari 1986 doodgeschoten. Een eenduidig antwoord op de vraag wie het deed, is er niet. De moord is voor de Zweden na al die jaren niet alleen een trauma, maar ook een spannend gezelschapsspel en een commerciële melkkoe. Talloos zijn de mensen die menen de dader en/of diens motief te kennen, en dat kan tot vermakelijke en ook verhitte discussies leiden op internetforums en blogs. Het meest populaire forum zit op de website Flashback.org. De belangrijkste “draad” over de moord op Palme telt, als ik dit schrijf, 70.584 bijdragen verdeeld over 5883 webpagina’s die samen 7.108.620 keer zijn bekeken. Wie het allemaal wil lezen, heeft aan een paar weken vakantie niet genoeg.

De kranten spelen hierop in. Elk jaar, rond de verjaardag van de moord, publiceren ze weer wat “nieuws”. Meestal opgewarmde oude hap die dan via tendentieuze koppen op de voorpagina’s aan de man wordt gebracht. Je hoopt dat je iets nieuws krijgt, betaalt je 18 kronen voor Expressen of Aftonbladet, en wordt beloond met een verhaal waar bitter weinig in staat. Beide kranten zijn intussen ook halve tv-zenders die online nieuws brengen en ook daar passen ze met succes de kunst van de verleiding toe. (meer…)

Nieuw boek over moord op Palme

29 januari 2016 Boeken

Is er nog nieuws over de moord op de Zweedse premier Olof Palme? Ja. Een boek: 10 Redenen Waarom Zweden De  Moord Op Olof Palme Niet Oplost, geschreven door Marc Pennartz, tevens maker van deze blog.

Het is sinds 28 januari 2016 beschikbaar in zowel gedrukte als elektronische vorm. Het is het eerste Nederlandse boek over de moord dat een veelheid aan sporen volgt en kritisch tegen het licht houdt. De toedracht van de moord wordt, aan de hand van de oorspronkelijke getuigenverklaringen, nauwgezet gereconstrueerd. De vele fouten die in het politieonderzoek zijn gemaakt worden belicht en de talloze theorieën over de dader(s) geanalyseerd. Hoe geloofwaardig is het dat Palme het slachtoffer werd van een complot?

Eenzame dader

Olof Palme werd op 28 februari 1986 om 23.21 uur vermoord in Stockholm. Dertig jaar na dato is dit misdrijf nog altijd onopgelost. Dat heeft geleid tot een wildgroei aan speculaties, waarbij zowel de Zweedse als internationale overheden van betrokkenheid bij de moord zijn beschuldigd.

Marc Pennartz hield zich jarenlang intensief bezig met het onderzoek naar de moord. Volgens hem zijn er goede redenen om te stellen dat Palme niet door samenzweerders werd gedood, maar door een eenzaam opererende dader die de Zweedse premier doodde simpelweg omdat zich de gelegenheid voordeed. Maar die dader was niet Christer Pettersson, de man die lang voor de moordenaar is gehouden. De politie had in de jaren negentig, in het geheim, een andere hoofdverdachte. En die is volgens Pennartz een veel waarschijnlijkere dader.

Marc Pennartz woonde lange tijd in Zweden, waar hij zich verdiepte in de zaak-Palme en de ontwikkeling errond volgde. In de jaren negentig schreef hij over strafrecht en criminaliteit voor het Nederlandse reclasseringsblad Vrij Spraak. Op zijn website vertelt hij hoe de moord op Palme de perfecte misdaad is geworden.

Meer informatie over 10 Redenen Waarom Zweden De  Moord Op Olof Palme Niet Oplost en waar het boek te koop, vindt u op deze pagina.

Moordwapen Palme nog spoorloos

20 januari 2016 Onderzoek , ,

Even was er hoop, nu is er de teleurstelling. De revolver die criminoloog en schrijver Leif GW Persson vorige maand van een anonieme tipgever kreeg, blijkt niet het wapen te zijn waarmee Olof Palme werd vermoord.

Persson kreeg in de zomer van 2013 een kogel toegestuurd, vergezeld van een anonieme brief. Uit ballistisch onderzoek, dat twee jaar op zich liet wachten, bleek dat de kogel slijtsporen vertoonde die enigszins vergelijkbaar waren met die op de kogel die dertig jaar geleden de Zweedse premier Olof Palme fataal werd. Zulke slijtsporen ontstaan als een kogel door de revolverloop gaat.

Volgens Persson was het niet uitgesloten dat de hem toegestuurde kogel met het moordwapen was afgevuurd. Dat was, zacht gezegd, sensationeel nieuws, want het wapen was nooit gevonden. Het ging bij de toegestuurde kogel echter niet om een Winchester Western-patroon van het type dat de dader gebruikte, maar om een van iets zachter materiaal. Voor een goed vergelijk was een proef met een Winchester Western nodig. (meer…)

Reconstructie Moord op Olof Palme

7 januari 2016 28 februari 1986

Onderstaand een reconstructie van de moord op Olof Palme, door mij vertaald en voorzien van Nederlandse ondertiteling. Het filmpje, dat begint op de ochtend van 28 februari 1986, is in 1994 gemaakt door de Zweedse zender TV3.

De moord op de premier van Zweden is tot heden onopgelost. Door de jaren heen zijn er op de Zweedse televisie meerdere reconstructies vertoond. Deze is de meest uitgebreide en komt het dichtst bij de versie van de politie. Toch zitten er een paar momenten in die niet helemaal kloppen met de getuigenissen zoals die in het dossier zitten. (meer…)

De moord op Olof Palme: het jaaroverzicht

21 december 2015 Onderzoek , , , ,

Wat gebeurde er dit jaar in het onderzoek naar de moord op Olof Palme? Op 28 februari is het dertig jaar geleden dat de Zweedse premier werd vermoord. Door wie? Officieel hebben we daar geen antwoord op.

Het politieonderzoek is nooit stilgelegd. Nog elk jaar krijgt de Palmegroep, zoals het rechercheteam wordt genoemd, tientallen tips. De meeste tips blijken waardeloos, andere leiden tot nieuwe verhoren en enig speurwerk. Ook de media dragen hun steentje bij, met soms sensationele verhalen die niet zelden de plank misslaan. Hieronder een overzicht van de meest opmerkelijke gebeurtenissen in 2015.

Dode verdachte bekent vanuit zijn graf

Sveavägen-Tunnelgatan

De moordplek anno 2015, schuin links onder de letter T. Foto: Marc Pennartz

In 1989 werd de verslaafde draaideurcrimineel Christer Pettersson veroordeeld voor de moord, vooral omdat de weduwe van de premier, Lisbeth Palme, hem zou hebben herkend. Drie maanden later werd hij in hoger beroep vrijgesproken. De bewijsvoering was te dun, oordeelde de rechtbank. Pettersson maakte vervolgens een beroep van zijn status als vrijgesproken Palme-moordenaar en ging geld vragen voor interviews en tv-optredens.

Gert Fylking, een bekende mediapersoonlijkheid in Zweden, probeerde Pettersson jarenlang te verleiden tot bekentenissen. Pettersson wilde best zo’n bekentenis geven als de kas klopte. Meestal trok hij ze daarna weer in. Pettersson overleed in 2004, maar Fylking gaf nooit op. Ter gelegenheid van de 29e verjaardag van de moord vertelde hij aan de krant Expressen dat Pettersson de moord kort voor zijn dood had toegegeven tijdens een dinertje in een chique restaurant. Zweden trok de schouders op en leefde verder.

“Collega stuurde mysterieuze brief over walkietalkies”

Na de moord gonsde het van geruchten over mysterieuze mannen met walkietalkies die zich kort voor en na de moord in de Stockholmse binnenstad hadden bewogen. De eerste tip hierover kwam van een anonieme briefschrijver. Die werd de Skelleftehamnsman genoemd, omdat hij de brief verstuurde uit het plaatsje Skelleftehamn. Hij nam later nog enkele malen contact op met de speurders. De politie heeft nooit kunnen achterhalen wie hij was.

(meer…)

Palme: de Kennedy-moord van Europa

18 november 2015 Complottheorieën, Overig

De moord op Olof Palme is meer dan eens de Europese tegenhanger van de moord op John F. Kennedy genoemd: een misdaadmysterie dat de politie zo goed als opgegeven heeft en in leven wordt gehouden door zich murw debatterende hobbyisten van wie velen nog een griepgolf zien als een door de CIA georkestreerde epidemie. Wie was het? Welk complot deugt niet? En natuurlijk, de retorische vraag: was het toeval dat… Vul zelf maar in. Vermoedelijk kent u het stramien. Maar waar zijn de overeenkomsten en verschillen tussen de moorden op Palme en Kennedy?

De figuur

John F. Kennedy

John F. Kennedy

De ene was president van de VS en ging dood op 22 november 1963, de ander premier van Zweden en stierf op 28 februari 1986. In beide gevallen ging het om de hoogste politicus van het land. Kennedy had de looks en de vrouwen, Palme was geen filmster maar plakte goed op het scherm en had volgens hardnekkige geruchten ook een paar vrouwen, naast zijn wettelijke echtgenote welteverstaan. Kennedy was een bovengemiddeld redenaar, de scherpgetongde Palme was in Europa zelfs onklopbaar in die discipline. De mensen hielden van Kennedy, anderen haatten hem. Palme riep soortgelijke reacties op.

Meer? Ze waren beiden van welgestelde komaf en maar meenden het goed met de kleine man. Ze waren bovendien allebei aanwezig op de begrafenis van Kennedy. De ene in de kist, de andere als vertegenwoordiger van de Zweedse regering.

Een bibliotheek vol moordboeken

De Koninklijke Bibliotheek in Stockholm geeft honderd treffers als je in de catalogus zoekt op “Palmemordet” (de moord op Palme). Zoveel Zweedse boeken zijn er al die geheel of gedeeltelijk over de dood van de premier gaan. Dan zwijgen we nog over de duizenden krantenartikelen, de tientallen documentaires en een paar miljoen webpagina’s die allemaal proberen een tipje van de sluier op te lichten, meestal met één grote mistbank als resultaat.

Over JFK zijn ongetwijfeld nog meer bladzijdes volgepend (ik heb de moed noch de tijd om ze te tellen), maar er zijn dan ook meer Amerikanen dan Zweden. Kennedy sprak natuurlijk ook een wat groter publiek aan dan Palme, die alle goede bedoelingen ten spijt toch maar een Zweed was.

Fanatieke vrijetijdsdetectives

De afdeling JFK in de Amerikaanse bibliotheek is samengesteld uit het nalatenschap van serieuze journalisten en nog meer minder serieuze hobbyisten. Ook de moord op Palme heeft een heel leger “privatspanare” op de been gebracht, zeg maar privéspeurders. Vaak zijn het oudere heren, niet zelden van sociaaldemocratische huize, die (begrijpelijk overigens) teleurgesteld zijn over het politieonderzoek. De privéspeurders hielden vroeger van iedere vorm van humor verstoken onderonsjes op rondvaartboten om hun hersenspinsels uit te wisselen. Ze beroofden tussendoor de politie van haar nachtrust door ze te bestoken met niet altijd even relevante vragen over de kledingsmaak van verdachte xy en de buikvliesontsteking van politieman ab. (meer…)

Olof Palme en de Bende van Nijvel

12 oktober 2015 Complottheorieën, Onderzoek, Verdachten

Twee moordmysteries vieren binnenkort hun dertigste verjaardag. Op 28 februari 2016 is het drie decennia geleden dat de moord op Olof Palme werd gepleegd. Iets eerder, 9 november 2015, is het dertig jaar sinds de Bende van Nijvel haar laatste misdrijf pleegde, voor zover bekend althans. De daders zijn in beide gevallen nooit gepakt. De misdrijven zijn zelfs met elkaar in verband gebracht, bijvoorbeeld in een nieuw boek van de Zweedse journalist Gunnar Wall.

Op 7 maart 1986, een week na de dood van Palme, meldde de secretaris van de Zweedse ambassade in Brussel zich bij het politieteam in Stockholm. Hij liet weten dat hij in contact stond met een tipgever van de Belgische politie. Die informant zou in november 1985 hebben gesproken met een zekere Jean-Claude, een voormalige soldaat van het vreemdelingenlegioen. De Zweedse recherchebaas Tommy Lindström, in eigen land een levende legende onder vakgenoten, zou hem later omschrijven als een “beroepsmoordenaar”.

Volgens de tipgever had Jean-Claude de leiding in een aantal hold-ups op warenhuizen; de Bende van Nijvel was gespecialiseerd in bloedige overvallen op supermarkten. Deze zware jongen zou zich rond het tijdstip van de moord op Palme in Zweden hebben bevonden met als opdracht om een Europees staatsman te doden. De enige Europese staatsman die in deze week het leven liet in Zweden was Olof Palme.

Davril of Darville?

Het verhaal ging dat Jean-Claude, die in Brazilië zou wonen, nooit zonder een .357 Magnum de straat op ging: hoogstwaarschijnlijk het type revolver waarmee Palme werd gedood. De tipgever wist dat Jean-Claude in verbinding stond met de Franse terreurgroep Action Directe en de Duitse RAF. Zijn activiteiten zouden worden gefinancierd door diamanthandel met onder meer Zuid-Afrika. (meer…)

“Wilt u Olof Palme doodschieten?”

15 september 2015 Boeken, Complottheorieën ,

Een vrachtwagenchauffeur die de vraag kreeg om de Zweedse premier dood te schieten en een vroegere staatssecretaris die rept over een geheime politieactie op de fatale avond: de moord op Olof Palme zorgt deze week weer voor headlines in Zweden. Maar is het sop de kool wel waard?

De nieuwe “onthullingen” over de onopgeloste moord, nu bijna dertig jaar geleden, komen van Gunnar Wall. Deze Zweedse journalist heeft een nieuwe boek geschreven, Konspiration Olof Palme, dat morgen uitkomt. Het is de derde dikke pil die Wall over het onderwerp publiceert en hij geldt dan ook als een kenner, als het op de moord op Palme aankomt.

Wall heeft een serieuzere reputatie dan het uitdunnende legertje “privé-speurders” dat zich al drie decennia tussen de soep en de aardappelen met de “moord van de eeuw” bezighoudt. Wat Wall schrijft, wordt in Zweden ernstig genomen. Hij werkt dan ook als een magneet op eenieder die iets over de moord wil vertellen.

De chauffeur en de directeur

konspiration-olof-palmeIn het nieuwe boek vertelt hij over een vroegere vrachtwagenchauffeur en ondernemer uit het Noord-Zweedse Luleå. In de periode voor de moord had deze man een eigen transportbedrijf dat kantoor hield in een gebouw waar ook de politie en de Zweedse veiligheidsdienst Säpo onderkomens hadden. Hij raakte bevriend met een man die daar eveneens werkte en directeur was van een of andere firma. Een zonderling figuur schijnbaar, die van wapens hield en de indruk wekte betrokken te zijn bij geheimzinnige activiteiten van de politie.

Deze directeur maakte er geen geheim van dat hij Palme haatte. Hij vertelde de vrachtwagenchauffeur dat hij een lokaal zocht in de buurt van Palmes woning om de premier te kunnen schaduwen. Nadat hij naar verluidt een dergelijk lokaal had gevonden, vroeg hij de vrachtwagenchauffeur of hij de premier wilde doodschieten. Die weigerde en hoorde naderhand van de directeur dat iemand anders de klus zou klaren. (meer…)