Palme, papa en ik: portret zonder verdachte

Palme, papa en ik: zo heet de documentaire die de Nederlandse VPRO op 2 maart uitzond. Daarin dook de Zweedse Signe Zeilich-Jensen in het verleden van haar in 1992 overleden vader Leif. Volgens een video op YouTube was hij mogelijk de moordenaar van Olof Palme.

Signe ging met haar man, de Nederlandse filmmaker Niek Koppen, op zoek naar het verhaal achter het gerucht. Was haar papa een moordenaar? Het uitgangspunt is voer voor een film, en die is aardig om te zien, maar wie denkt een potentiële verdachte te leren kennen, komt van een koude kermis thuis.

De bron: een dubieus YouTube-kanaal

Ik heb begin vorig jaar eens op deze website geschreven over een gerucht dat op een zolder in de Stockholmse voorstad Spånga naar een revolver zou zijn gezocht. Dat verwees naar Leif Zeilich-Jensen. Zijn dochter werd begin 2020 gealarmeerd door Jonas Nyman, een Zweed die al jaren belangstelling heeft in de moordzaak en informatie erover verzamelt. Jonas maakte Signe attent op een interview met Maria, de laatste partner van Leif (niet Signes moeder). Zij beweerde dat hij de dag na de moord zijn snor, nochtans zijn visuele handelsmerk, had afgeschoren en iets op de zolder van hun huis zou hebben verborgen.

De video met dat interview, waarvan fragmenten in de documentaire te zien zijn, werd gemaakt door SwebbTV. Bij kritische Zweden zouden de alarmbellen dan afgaan. SwebbTV is een YouTube-kanaal dat aanleunt bij radicaal-rechts en gespecialiseerd in het verspreiden van complottheorieën en paranoïde onzin. SwebbTV heeft ook met veel sérieux ruim baan gegeven aan een man die beweert dat Palme niet eens is vermoord, en dat alles daarrond een leugen is.

Wie was Leif Zeilich-Jensen?

Signe, die zelf op zeker moment het contact met haar vader had verbroken, probeert in de film zijn leven te ontrafelen. Yogaleraar Leif was een fantast en verhalenverteller, volgens velen, en een man die zich interesseerde voor religies, spirituele zaken en geheime genootschappen. Ook iemand die politiek flink gekant was tegen Palme. Signes moeder zei dat hij in de jaren zeventig twee vuurwapens in Duitsland had gekocht, een voor hem en een voor haar – zoals dat in een goed huwelijk hoort.

En dan was er nog het verhaal dat hij lange tijd voor de moord contact zou hebben gehad met een militair. De suggestie was duidelijk: had die hem gevraagd Palme te vermoorden?

Alle sappige verhalen terzijde. Wat blijft er over als we ons tot de feiten over Leif Zeilich-Jensen beperken:

• De man had een ijzersterk alibi. Hij woonde begin 1986 in IJsland en was daar ook toen hij hoorde van de moord op Palme. Dat werd door twee IJslanders die hem goed kenden, bevestigd. Als dat klopte, kon hij de moord niet hebben gepleegd. Er waren in de nacht na de moord geen vluchten van Zweden naar IJsland.
• Hij was een vijftiger in 1986 en zijn uiterlijk, zoals we dat zien in de film, paste niet bij de beschrijvingen van de dader (die als 30-40 jaar werd ingeschat).
• Waarom zou hij de dag na de moord zijn snor hebben afgeschoren als hij de dader was? Geen enkele getuige noemde immers een dader met een snor.
• Voor zover bekend kwam Zeilich-Jensen niet voor in het Zweedse wapenregister als eigenaar van een Smith & Wesson in 1986. Mocht hij toch zo’n wapen hebben, had hij dat illegaal verkregen. De wapenaankoop in Duitsland leek in de beschrijving van Signes moeder geen transactie in de onderwereld. Hij leek ook geen criminele contacten te hebben. Had iemand hem een legaal wapen uitgeleend? Alle in Stockholm legale Smith & Wessons van die tijd werden intussen opgespoord en onderzocht, behalve die van Christer Andersson.
• Niemand kon vertellen of Leif weleens met een revolver schoot. Ervaring als schutter was niet nodig om Palme te doden, meende Jonas Nyman in de film: een trekker overhalen volstond. Misdaadanalisten spreken dat tegen. De manier waarop de dader de Smith & Wesson hanteerde, duidde op ervaring.
• Volgens Nyman zou Leif beantwoorden aan het daderprofiel. Dit strookt echter niet met zoals hij in de documentaire wordt omschreven. Zeilich-Jensen leek juist een heel ander persoonlijkheidsprofiel te hebben, en had ook een andere achtergrond dan analisten bij de moordenaar vermoeden.

Wie maakt eens een  film over een echte verdachte?

Palme, papa en ik is een onderhoudende film over een vrouw die meer wil weten over haar vader, en als zodanig best het bekijken waard.  En het is ook sympathiek dat Signe mijn website in de film bezoekt. Maar over de moord op Olof Palme leer je niet veel. In het Palme-dossier zitten letterlijk honderden, misschien wel duizenden namen van mensen zoals Leif Zeilich-Jensen: ietwat merkwaardige figuren die door iemand in hun omgeving verdacht zijn gemaakt, op basis van fantasie en losse flodders. Zijn ze daarom een documentaire waard?

Helaas blijft het wachten op een televisieomroep die de moeite neemt om eens een behoorlijke film te maken over een echt serieus te nemen verdachte, zoals Christer Andersson.